Στις πρόσφατες δηλώσεις σας ως πρόεδρος τη ΠΕΦ, επαναλαμβάνετε την πεποίθηση ότι η ελληνική φαρμακοβιομηχανία είναι σε θέση να καλύψει τις ανάγκες της εγχώριας ζήτησης σε φάρμακα, και συγκεκριμένα το 70% των διακινούμενων μέσω φαρμακείων και το 50-55% των νοσοκομειακών. Αυτή η εκτίμηση μήπως είναι κάπως αισιόδοξη?
Δεν θα έλεγα, ότι είναι αισιόδοξη ή υπερβολική. Πραγματικά η ελληνική παραγωγή μπορεί να καλύψει το 70% της κατανάλωσης σε συνταγές, δηλαδή το 70% των φαρμάκων τα οποία χρησιμοποιεί ο Έλληνας ασθενής στην πρωτοβάθμια περίθαλψη σε χαμηλές τιμές. Επίσης με εξαίρεση τα ειδικά φάρμακα, μπορούμε να καλύψουμε και το 50% των αναγκών στη νοσοκομειακή περίθαλψη. Υπάρχουν εγχώρια παραγόμενα γενόσημα και στην ογκολογία .
Όταν είναι δεδομένο πλέον το γεγονός, ότι παράγουμε ποιοτικά, αποτελεσματικά και οικονομικά φάρμακα, μπορούμε και θα πρέπει να σταματήσουμε να εισάγουμε. Και φυσικά, εάν αυτό γίνει σε όλους τους τομείς, έχουμε ελπίδα για την Ελλάδα του αύριο.
Να σημειώσω μάλιστα ότι σήμερα το μερίδιο αγοράς των ελληνικών παραγόμενων φαρμάκων είναι γύρω στο 20%.
Τη δυνατότητα σας αυτή την έχετε ήδη υποστηρίξει στην πολιτική ηγεσία και στον ίδιο τον πρωθυπουργό. Από κει και πέρα τι περιμένετε από την πλευρά τους; Υπάρχει η δέσμευση για συγκεκριμένες κινήσεις;
Εμείς αυτή τη στιγμή προχωράμε σε ενημέρωση και ζητάμε πολύ συγκεκριμένες , νομοθετικές ρυθμίσεις, στο πλαίσιο μιας μακροχρόνιας στρατηγικής και μακροχρόνιας φαρμακευτικής πολιτικής . Έχουμε δει τον τελευταίο χρόνο πάρα πολλά αποσπασματικά μέτρα να έχουν νομοθετηθεί. Μερικά είναι προς τη σωστή κατεύθυνση.
Το βασικό το οποίο ζητάμε αυτή τη στιγμή είναι να οριστεί ένας βιώσιμος προϋπολογισμός για τη φαρμακευτική δαπάνη .Και αυτό μπορεί να γίνει με νούμερα και στοιχεία με βάση την κατανάλωση και τις τιμές φαρμάκων
Πέρα από αυτό το γενικό προαπαιτούμενο, εμείς για να μπορέσουμε να καλύψουμε στα ποσοστά που ανέφερα τις ανάγκες της χώρας ζητάμε πρώτα από όλα να γίνει μια συνολική πολιτική για το ελληνικό παραγόμενο γενόσημο με τα εξής χαρακτηριστικά:
– Πρώτον, να υπάρχει ένα σύστημα μειώσεων τιμών το οποίο να είναι ορθολογικό και να μην καταστρέφει τα φτηνά φάρμακα, κρατώντας τα ακριβότερα φάρμακα σε υψηλά επίπεδα. Οι εξοντωτικές μειώσεις στις τιμές των οικονομικών φαρμάκων οδηγούν στην απόσυρσή τους από την αγορά και κατόπιν στην υποκατάστασή τους από ακριβότερες θεραπείες. Η απουσία οικονομικών και ποιοτικών φαρμάκων από την αγορά απειλεί την πρόσβαση των ασθενών στις αναγκαίες θεραπείες, εγείροντας φυσικά σοβαρά ηθικά ζητήματα.
– Δεύτερον, να υπάρχει ένα σύστημα, όπου τα ταμεία να αποζημιώνουν αποτελεσματικά φάρμακα σε κάθε θεραπευτική κατηγορία, οδηγώντας έμμεσα τον ασθενή σε ποιοτικά και οικονομικά σκευάσματα. Ένα συνολικό δηλαδή σύστημα αποζημίωσης όπου ο γιατρός θα μπορεί να προτείνει επώνυμο ποιοτικό ελληνικό σκεύασμα και ο φαρμακοποιός επίσης θα μπορεί να υποκαθιστά ένα φάρμακο αναφοράς με επώνυμο ποιοτικό εγχώρια παραγόμενο σκεύασμα.
Αυτή θεωρώ ότι είναι μια πολιτική που πολύ σύντομα θα οδηγήσει σταδιακά το μερίδιο αγοράς που κατέχει σήμερα το ελληνικό φάρμακο από το 20% σε πάνω από 50%. Κι αυτό γιατί η ελληνική παραγωγή και η ελληνική βιομηχανία είναι εδώ και έχει πολλή καλή πρόσβαση και σχέσεις εμπιστοσύνης με τον έλληνα γιατρό και τον έλληνα φαρμακοποιό
Πως πιστεύετε ότι μπορείτε να «περάσετε» προς τα έξω αυτή την προτεινόμενη στρατηγική;
Απαραίτητο «συστατικό», που είναι ξεκάθαρο ότι πρέπει να γίνει, είναι μια στοχευμένη καμπάνια ενημέρωσης στο κοινό σχετικά με την ποιότητα του Ελληνικού φαρμάκου. Αυτό είναι δική μας δουλειά , έχουμε συγκεκριμένες προτάσεις, έχουμε σχεδιάσει συγκεκριμένες ενέργειες και θεωρούμε ότι μπορούμε αυτές τις δράσεις να τις υλοποιήσουμε σε συνεργασία με τον ΕΟΦ , αλλά και με άλλους φορείς όπως τον Πανελλήνιο Φαρμακευτικό Σύλλογο, τον Πανελλήνιο Ιατρικό Σύλλογο, τον Ιατρικό Σύλλογο Αθηνών κλπ .
Έχουμε ήδη συζητήσει και με τον ΠΦΣ, και με τον ΠΙΣ, και είναι κάτι που νομίζω πως θα το βάλουμε μπροστά σύντομα, στο πλαίσιο βέβαια και των προτεραιοτήτων που έχει ο κάθε φορέας. Είμαστε σε διαρκή συζήτηση , για το πώς θα μπορέσουν να περάσουν οι γιατροί ένα αίσθημα εμπιστοσύνης προς τον κόσμο για το ελληνικό παραγόμενο φάρμακο – γενόσημο .
Σχετικά με την προτεινόμενη από εσάς πολιτική φαρμάκου την οποία έχετε κοινοποιήσει και συζητήσει με την πολιτική ηγεσία, ποια είναι η απάντηση που έχετε πάρει? Ποιο είναι το βασικότερο θέμα το οποίο για σας χρήζει άμεσης αντιμετώπισης;
Πραγματικά πιστεύω, πως πρέπει πλέον να προσανατολιστούμε σε έναν τρόπο διαχείρισης των κρίσιμων αυτών ζητημάτων με βάση το εθνικό συμφέρον και όχι σύμφωνα με τα μέτρα που έχει «συμφωνήσει» η Τρόικα με την Κυβέρνηση. Πολλά από αυτά τα μέτρα, όπως ο τρόπος που νομοθετήθηκε η δραστική, είναι μέτρα παράλογα. Δεν επιτυγχάνεται καμία εξοικονόμηση στο σύστημα και υπάρχουν σοβαρές παρενέργειες. Δεν έχει λειτουργήσει καθόλου. Το θέμα της δραστικής ευνοεί έμμεσα εισαγόμενα φάρμακα , τα εισαγόμενα γενόσημα και τα εισαγόμενα ακριβότερα πρωτότυπα διότι είναι μοναδικά . Όλο αυτό δημιουργεί, άδικα, προβλήματα στην ελληνική παραγωγή η οποία συρρικνώνεται, χωρίς κάποιο όφελος για τα Ταμεία.
Πρέπει να πάμε στην επόμενη μέρα. Ο υπουργός το έχει δεχτεί αυτό το πράγμα και συμφωνεί και όχι μόνο ο τωρινός υπουργός και όλοι οι προηγούμενοι. Θεωρούμε πλέον, ότι θα δοθεί προτεραιότητα στο να υπάρξουν αλλαγές προς όφελος των ασφαλισμένων, των Ταμείων και της Ελληνικής παραγωγής.
Μιλήσατε για την συρρίκνωση εγχώριας παραγωγής και της διείσδυσης των ελληνικών γενοσήμων, όμως τα στοιχεία για το 2014 δεν δείχνουν κάτι τέτοιο…
Όντως παρουσιάζεται αυτή τη στιγμή μια αύξηση της διείσδυσής σε κάποιες κατηγορίες και αυτό είναι θετικό. Επιπλέον έχουμε χαμηλότερες τιμές και όντως βλέπουμε να τονώνεται και η εμπιστοσύνη στο ελληνικό φάρμακο. Όμως απέχουμε πάρα πολύ από αυτό που θα μπορούσε κανείς να διεκδικήσει προς όφελος και των Ταμείων και των ασθενών που θα καταβάλουν χαμηλότερη συμμετοχή. Να πω εδώ, ότι σήμερα ο ασθενής σε όλες τις κατηγορίες πληρώνει μεγαλύτερη συμμετοχή, αλλά, εάν εξετάσει κανείς τι πλήρωνε το 2009 και δει σήμερα τις εναλλακτικές επιλογές μέσω των εγχώρια παραγομένων γενοσήμων φαρμάκων, μπορεί να καταλάβει, ότι ο κόσμος πρέπει να πάει προς τα εκεί για να έχει και ποιότητα και οικονομία. Άρα, ναι μεν έχει αυξηθεί η συμμετοχή της Ελληνικής παραγωγής σε κάποιο ποσοστό αλλά πολύ λιγότερο από όσο είναι ο στόχος. Επίσης δεν πρέπει να ξεχνάμε και τα μέτρα για rebate και clawback. δηλ. την οικονομική πίεση που δέχεται η φαρμακοβιομηχανία. Δυστυχώς, από όσα φάρμακα τιμολογούμε, το 50% των εσόδων πηγαίνει σε έμμεση και άμεση φορολογία.
Παρόλη την πίεση όμως που υπάρχει η βιομηχανία έχει ανακοινώσει και νέες επενδύσεις…
Ναι, διότι λειτουργούμε σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα. Χωρίς νέες επενδύσεις δεν θα υπάρχουν σε λίγο καιρό οι παραγωγικές μας μονάδες. Χρειάζεται όμως να έχουμε και οξυγόνο. Αυτή τη στιγμή έχουμε δυστυχώς μια απίστευτη πολιτική η οποία ουσιαστικά παίρνει πόρους από τις Ελληνικές παραγωγικές μονάδες και τα δίνει στους εισαγωγείς. Παίρνει ουσιαστικά χρήματα από τις επενδύσεις που μπορούν να γίνουν στη χώρα και τα στέλνει σε εμπορικές εταιρείες, μέσα σ ένα κλειστό προϋπολογισμό. Αυτό το 20%, που ανέφερα ως μερίδιο των ελληνικών παραγωγικών εταιρειών, αφορά κυρίως στα γενόσημα γενικότερα και εάν συνεχιστεί αυτή η πολιτική με τη δραστική, έτσι όπως εφαρμόζεται και αν συνεχιστούν οι πτώσεις τιμών κυρίως στα παλιά οικονομικά φάρμακα, νομίζω ότι σε 2 χρόνια αντί να πάμε στο 70% που μπορούμε θα πάμε στο 0% και θα εισάγουμε όλα τα φάρμακα. Κρούομε τον κώδωνα του κινδύνου για μια ακόμη φορά.
Μια και αναφερθήκατε στις τιμές θα ήθελα να σχολιάσετε και το δελτίο τιμών για το οποίο έγινε πολλή συζήτηση και ενστάσεις…
Είναι θετικό το ότι οι τιμές πλέον καθορίζονται σε τακτά χρονικά διαστήματα αλλά είναι πάρα πολύ αρνητικό το υπάρχον σύστημα τιμολόγησης που δεν είναι θέμα του ΕΟΦ είναι θέμα νόμου. Το υπάρχον σύστημα είναι πάρα πολύ πολύπλοκο και δημιουργεί σημαντικά προβλήματα, λαμβάνοντας ουσιαστικά υπόψη διαφορετικές μορφές και συσκευασίες σε κάποιες χώρες. Πρέπει να εκσυγχρονιστούμε και να λειτουργούμε όπως λειτουργούν τα σωστά συστήματα στην Ευρώπη, υιοθετώντας τα.
Εκεί λοιπόν κανένα Ταμείο ουσιαστικά δεν ασχολείται με την τιμή κυκλοφορίας, αλλά όλοι ασχολούνται με την τιμή αποζημίωσης . Αξιολογείται το θεραπευτικό αποτέλεσμα , αξιολογείται η καινοτομία, αξιολογείται η τιμή που έχει το φάρμακο σε σχέση με άλλα παρόμοια φάρμακα. Με βάση αυτό θεωρώ ότι ένα από τα σωστά πράγματα που έχουν γίνει είναι η κατηγοριοποίηση στη λίστα. Αυτό όμως είναι το πρώτο βήμα.
Το δεύτερο και πιο σημαντικό είναι η χρήση εργαλείων αξιολόγησης κόστους οφέλους για τις νέες φαρμακευτικές θεραπείες, με σκοπό τη λήψη τεκμηριωμένων (evidence based) αποφάσεων με γνώμονα την αποτελεσματικότητα του κάθε φαρμάκου, σε συνάρτηση με την τιμή του (cost effectiveness). Με τον τρόπο αυτό, θα υπάρξει καλύτερη κατανομή των πόρων σε επίπεδο ενός κλειστού προϋπολογισμού για τα φάρμακα. Όμως δυστυχώς, αντί για αυτό, ακόμη στην Ελλάδα έχουμε ένα παράλογο σύστημα όπου τα οικονομικά φάρμακα τα μειώνουμε περισσότερο και τα ακριβά φάρμακα παραμένουν σε σχετικά υψηλές τιμές με υψηλή κατανάλωση.
Από πλευράς ΠΕΦ έχει σημειωθεί ότι εάν η διαδικασία προμήθειας των νοσοκομείων μέσω του τρόπου που έχει θεσμοθετηθεί να γίνονται η διαγωνισμοί, συνεχιστεί, τότε σε δυο χρόνια δεν θα υπάρχει ελληνικό φάρμακο στα δημόσια νοσοκομεία. Τι έχετε εντοπίσει σε αυτές τις διαδικασίες?
Αυτό το οποίο έχουμε αναφέρει ως ΠΕΦ είναι πως την τελευταία 3ετία οι διαγωνισμοί που διενεργήθηκαν από την Ε.Π.Υ. είχαν ως μόνο κριτήριο τη χαμηλότερη τιμή και η προμήθεια του φαρμάκου γινόταν από έναν προμηθευτή. Αυτό οδηγούσε σε μονοπωλιακή ομηρία ανά δραστική ουσία τα νοσοκομεία μας καθώς μόνο ένας επιτρεπόταν να προμηθεύσει την εκάστοτε δραστική ουσία. Συνήθως συγκεκριμένες πολυεθνικές φαρμακοβιομηχανίες με υψηλή εξειδίκευση σε στρατηγική dumbing τιμών προσέφεραν εξευτελιστικές τιμές προκειμένου να αναδειχθούν μειοδότριες και να εξοντώσουν τον εγχώριο ανταγωνισμό. Την τακτική αυτή την ακολουθούσαν ακόμα και όταν ήξεραν εκ των προτέρων ότι δεν είχαν τη δυνατότητα εν τέλει να προμηθεύσουν το Εθνικό Σύστημα Υγείας.
Παρά τις δικές μας διαμαρτυρίες διαπιστώσαμε ότι η Ε.Π.Υ αρνήθηκε να συμμορφωθεί με τις διατάξεις των Προεδρικών διαταγμάτων που σχετίζονται με το dumping τιμών, με τις ποινές που πρέπει να υποστεί εταιρεία που δεν τηρεί στο ακέραιο τις συμβατικές της υποχρεώσεις, έχει καταστρατηγήσει τις εντολές του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, τις εγκυκλίους του Ε.Ο.Φ.
Η ΕΠΥ επίσης επικεντρώνεται μόνο στα γενόσημα φάρμακα που αποτελούν μόλις το 20% της φαρμακευτικής δαπάνης στα νοσοκομεία επιλέγοντας ένα μοντέλο διαγωνιστικής διαδικασίας που θα οδηγήσει σε πλήρη αποβιομηχανοποίηση της χώρας μας και την άνευ όρων παράδοση των νοσοκομείων μας σε εισαγωγείς ξένων φαρμάκων, χωρίς κάποιο ουσιαστικό όφελος.
Σήμερα το μοντέλο του ενός μειοδότη και της μη παρακολούθησης με θεραπευτικά πρωτόκολλα στα νοσοκομεία έχει φέρει τα αντίθετα αποτελέσματα (αύξηση της συνολικής δαπάνης), αφού δεν γίνεται έλεγχος της επάρκειας από την ΕΠΥ, ούτε παρακολούθηση συνολική της εκτέλεσης των διαγωνισμών, με αποτέλεσμα οι ελλείψεις στα νοσοκομεία να οδηγούν σε χρήση άλλων σκευασμάτων (προϊόντων υπό καθεστώς προστασίας/πατέντα) με κόστος 40-50 φορές μεγαλύτερο από την τιμή του μειοδότη και χωρίς ο μειοδότης να έχει κάποια κύρωση.
Από την πλευρά μας, έχουμε προτείνει συγκεκριμένες λύσεις για τον εξορθολογισμό της διαδικασίας προμήθειας των νοσοκομείων, οι οποίες μάλιστα δε συνεπάγονται κάποιο επιπλεόν κόστος για το κράτος. Πιο συγκεκριμένα, οι προτάσεις μας αφορούν στην επιλογή των τριών προμηθευτών με προπεριγραφόμενες ποσότητες χωρίς διπλό σύστημα ηλεκτρονικού πλειστηριασμού ή με κεντρικό διαγωνισμό με ζητηθείσα ποσότητα το 50% της απαιτούμενης και με προμήθεια του υπόλοιπου 50% από τους υπόλοιπους προμηθευτές εκτός διαγωνιστικής διαδικασίας.
Κλείνοντας θα ήθελα να μου αναφέρετε και τα βασικά σημεία στα οποία στοχεύει η δική σας πολιτική για το φάρμακο αλλά και το ακριβώς ζητάτε από την πολιτεία, όπως τα παρουσιάσατε και στον πρωθυπουργό.
Η ΠΕΦ παρουσίασε στον πρωθυπουργό μια ολοκληρωμένη πρόταση και ένα πλαίσιο δεσμεύσεων της Ελληνικής Φαρμακοβιομηχανίας. Αυτή αφορά σε αύξηση θέσεων εργασίας και επενδύσεις σε έρευνα και ανάπτυξη. Όλα αυτά θα οδηγήσουν στη σημαντική περαιτέρω αύξηση του εξαγωγικού προσανατολισμού της Ελληνικής φαρμακοβιομηχανίας.
Έχουμε ζητήσει από την κυβέρνηση να ανατρέψει αποφασιστικά την ισχύουσα οδυνηρή πραγματικότητα και αυτό το προτείνουμε μέσα από ένα σύνολο συγκεκριμένων δράσεων τις οποίες παραθέτω επιγραμματικά:
- Να αναπροσαρμοστεί η Φαρμακευτική Δαπάνη στις πραγματικές θεραπευτικές ανάγκες του Πληθυσμού. Σε ρεαλιστικά επίπεδα, με ελάχιστη επιβάρυνση για τον προϋπολογισμό.
- Να δοθεί βάρος στον έλεγχο της κατανάλωσης και της συνταγογράφησης, να θεσμοθετηθούν μέτρα για την προσφορά και την ζήτηση φαρμάκων. Έτσι θα μειωθούν άμεσα τα δυσβάστακτα Clawback και Rebate που απειλούν πλέον την βιωσιμότητα κάθε παραγωγικής μονάδας.
- Να σταματήσουν οι εξοντωτικές μειώσεις τιμών ειδικά στα οικονομικά φάρμακα. Η δαπάνη μπορεί να ελεγχθεί κυρίως μέσω εξορθολογισμού των συνταγών.
- Να θεσπιστεί ένα ορθολογικό πλαίσιο προμηθειών φαρμάκων για τα Νοσοκομεία και να σταματήσει η σημερινή διαδικασία που αφήνει περιθώρια για μονοπωλιακες καταστασεις
- Να εφαρμοστεί μια συνολική πολιτική Γενοσήμων με βασική την τροποποίηση της συνταγογράφησης με βάση τη δραστική ουσία και να δοθούν σε γιατρούς και φαρμακοποιούς τα απαραίτητα κίνητρα για την επιλογή Ελληνικού επώνυμου φαρμάκου.
- Να εκσυγχρονιστεί και να στελεχωθεί ο ΕΟΦ. Να αντιμετωπιστεί, έτσι, η σημερινή κακοποίηση των κανόνων ανταγωνισμού στην αδειοδότηση Ελληνικών και ξένων γενοσήμων φαρμάκων, που γίνεται εις βάρος της Ελληνικής φαρμακοβιομηχανίας και υπέρ των μεγαλοεισαγωγέων γενοσήμων.
- Να εφαρμοστούν πρωτόκολλα συνταγογράφησης και σύστημα ελέγχου ακριβών φαρμάκων.
- Σε συνεργασία με τον ΕΟΦ να προβληθεί στην κοινωνία η ποιότητα για το Ελληνικό επώνυμο φάρμακο. Η πολλαπλή σημασία της επιλογής του.
- Να θεσπιστεί μόνιμη Γενική Γραμματεία Φαρμάκου